Ang Napakalamig na Daigdig ng Titan, at ang Lawa ng Lanao

-


Ang pinakamalaking buwan ng planetang Saturn, Titan, ay lubhang kakaiba: mayroon itong hangin o  atmosphere na halos tulad ng komposisyon ng sa ating Mundo (Nitrogen karamihan). Ang laki ng Titan lubhang mas malaki sa ating sariling buwan at sa planetang Mercury,  subalit mas maliit sa sa planetang Mars.



Larawan: Kaliwa: Titan,  kumapara sa ating mundo,  at sa ating buwan. Kanan: Infrared at visible na larawan ng Titan: ang kaulapan/hangin o atmosphere ay bughaw at makapal Ang mga lawa at kabundukan ay maaaninag sa ilalim nito. (Mula kay C. Witte,  at NASA Planetary Photojournal)

Sa kasalukuyan, ang Titan ay tinitingnan nang pabalik-balik na Cassini spacecraft---ang pangunahing instrumento sa pagmamapa nito ay ang radar, na tanging gamit na may ganap na signal na tumatagos sa makapal na kaulapan nito. 


Larawan:  Ang mapa ng lupain sa Titan, base sa sukat ng Cassini Spacecraft (mula sa NASA Planetary Photojournal)

Ang lupain sa ibabaw ng Titan ay kinalalagyan ng mga dagat (Mare o  Maria) at mga lawa tulad ng matatapgpuan sa ating mundo,  ganun na rin ang mga ilog at mga daluyan ng likido----subalit ang dumadaloy dito ay likidong hydrocarbon (tulad ng methane at ethane) at hindi tubig.  Lubhang napakalamig ng ibabaw ng Titan upang ang tubig ay manatiling likido (temperatura ay umaabot sa halos – 180 °C.


Larawan: Mga lawa, ilog, at lupain sa ibabaw (Kaliwa); Sa kanan: mga batuhan na bilugan,  nangangahulugangmay likido na dumadaloy (o dumaloy nung nakaraan) sa ibabaw nito, tulad ng mga batuhan sa tabi at ilalim ng mga ilog sa mundo (kuha ng Huygens spacecraft, NASA Plantary Photojournal).


Makikita rin sa ibabaw  ng Titan ang mga matataas na bundok (ang ilan dito ay pinaniniwalaang mga bulkan) at dunes na tulad sa mga disyerto sa Mundo.   Ganun din ang ilang mga kakaibang bulkan na tinatawag na cryovolcanoes.




Larawan: Ang mapa ng mga kabundukan sa Titan, ang mga gray na rehiyon ay mula sa radar (larawan mula sa NASA Planetary Photojournal)
Ang lawa ng Lanao aty matatagpuan rin na nasa ibabaw ng Titan! Isa sa mga maraming lawa sa ibabaw ng Titan ay ipinangalan sa lawa ng Lanao (sa Mindanao, Pilipinas),  alinsunod  sa sistema sa pagpapangalan ng mga lawa sa iba’t-ibang lawa na matatagpuan dito. Ang mga lawa ay karaniwang naglalalim ng 5 hanggang 10 metro, base sa mga unang sukat mula sa altimetro.

Larawan:  Mga lawa sa ibabaw ng Titan (mula sa NASA Planetary Photojournal).


Mga babasahin:

  • Lopes, R.M.C., et al. (2013) Cryovolcanism on Titan: New results from Cassini RADAR and VIMS. Journal of Geophys. Research (Planets), vol. 118, 1-20, doi:10.1002/jgre.20062.
  • Radebaugh, J., et al., (2008). Dunes on Titan observed by Cassini Radar. Icarus, 194(2), 690-703.
  • Radebaugh, J., et al., (2007) Mountains on Titan observed by Cassini Radar. Icarus, 192(1), 77-91.
  • Stofan, E.R., et al, (2007). The lakes of Titan. Nature, 445(7123), 61-64.

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Bakit masyadong malalaki ang mga bulkan sa ibang Planeta?

-
Imahe
Ang mga bulkan na natatagpuan sa planetang Mars at Venus at sa buwan ng Jupiter na Io ay lubhang malalaki kumpara sa mga bulkan ng ating mundo.   Bakit?   Ang edipisyo o “flanks” ng mga bulkan ay gawa sa patuloy na pag-anod ng mga lava o tunaw na bato,   mga abo mula sa pagputok nag bulkan,   at iba pang mga bato na nanggagaling sa ilalim na lalagyan ng magma.   Dahil sa patuloy na pagputok ng bulkan,   ang mga edipisyo ay patuloy na lumalaki, dahil sa pagpatung-patong ng mga batong nabanggit…   Larawan:   Tagiliran ng mga bulkan at mga bundok:   Pinakamataas:   Olympus Mons (22 km ang taas),   Mars;   Mt. Everest sa Mundo (ilalim,   kanan); Maxwell Mons, Venus (ilalim, sa kaliwa). (Mula kay Mark Garlick)   Ang mga planeta ay karaniwang mas maliit ang gravity sa mundo,   kaya’t ang mga bato sa tagiliran ng bulkan ay mas kayang tumaas---mas kayang labanan ng friction ang pahatak na gravity sa proseso ng pagtarik nito.   Ganun din,   ang kawalan ng paggalaw ng mga plato t
Magbasa nang higit pa

Pitong Araw sa Isang Linggo, Saan ba Talaga ito Nagmula?

-
Imahe
Isa sa pinakamalaking katanungan sa lahat ay ang konsepto ng pitong araw sa isang linggo. Saan ba talaga ito nagmula? Totoo bang ang pagkalikha ng daigdig ay sa loob lamang ng pitong araw? Bagamat hindi sakop ng blog na ito ang usaping pangrelihyon, aking tatalakayin ang isa sa mga makabuluhang paliwanag mula sa agham ng astronomiya. Ang agham ng astronomiya ay siyang pangunahing paraan upang itala ang mga haba ng araw, ng buwan, ng taon, at mga panahon. Dahil sa astronomiya, ang sangkatauhan ay natutong itala ng tama ang panahon ng pagtatanim, pag-ani, panahon ng taglamig, tag-init, tagsibol, taglagas, ganoon na rin  ang tag-ulan. Ang pitong araw ay nagmula sa pag-ikot  ni Luna (pangalan ng Buwan na ating gagamitin para hindi nakakalito sa buwan na ibig sabihin ay panahon!) sa Mundo.  Ang isang sidereal na buwan (base sa pagharap ni Luna sa malalayong bituin) ay mayroong 27.3 na araw ang haba, samantalang ang synodic na buwan (base sa phase ni Luna)ay mayroong 29.5 na araw ang
Magbasa nang higit pa

Impact Craters

-
Imahe
Ano ang mangyayari kapag ang isang meteor (bulalakaw) ay tumama sa lupa? Ang mga bulalakaw ay maaring galing sa mga asteroid --- na gawa sa mga bato, metal (Nickel-Iron), at iba pang mga elemento na nagmula pa sa mga sangkap sa pagbuo ng Solar System. Mayroon ding iba’t-ibang laki ng mga sangkap na ito, mula sa kasin liit ng mga alikabok (dust particles), hanggang sa laki na halos pamplanetarya, tulad ng mga asteroid na Ceres (diametro at 950 km) at Vesta (525 km ang diametro). Bagamat ang karamihan sa mga asteroid ay nasa pagitan ng orbit ng Mars at Jupiter, mayroong ilan sa mga ito ay tumatawid sa orbit ng Mundo (ex. Near-Earth Objects o NEAs), at ang ilan dito ay nahihigop ng grabitasyon ng mundo at bumabagsak sa lupa bilang meteorite o bulalakaw.   Larawan. Mga orbit ng mga asteroid. Makikita na ang marami ay tumatawid sa orbit ng daigdig. Mula sa Solar System Dynamics Group, NASA JPL. Ang maliliit na mga bulalakaw ay kadalasang nasusunog at sumasabog sa itaas ng
Magbasa nang higit pa